Trong các quốc gia ở Bắc Âu, Phần Lan chính là quốc gia đứng đầu trong danh sách các quốc gia hạnh phúc nhất của Báo cáo Hạnh phúc Thế giới trong 6 năm liền, ngay cả khi nơi đây có thời tiết lạnh giá, mùa đông dài và không cóánh sáng ban ngày trong một số thời điểm của năm.
Chọn cảm giác hài lòng hơn là tìm hạnh phúc mãnh liệt
Ở Phần Lan, hạnh phúc không nhất thiết phải là cảm xúc rất mãnh liệt, mà giống như một cảm giác tĩnh tại, an yên hơn.
Thay vì tìm kiếm sự hưng phấn, người Phần Lan cho chúng ta gợi ý về những điều khiến ta cảm thấy hài lòng - hương vị của một tách cà phê ngon, cảm giác an toàn trên chiếc xe vững chãi… và chúng ta sẽ cố gắng giữ lấy những cảm xúc đó suốt cả ngày dài, ấy chính là hạnh phúc.
Đặc biệt, các yếu tố bên ngoài cũng ảnh hưởng đến hạnh phúc Không nên quá đặt nặng trách nhiệm của mỗi cá nhân, bắt buộc cuộc sống của mình phải hạnh phúc, buộc mình phải làm những điều được cho là đem lại hạnh phúc. Bởi áp lực chính là thứ khiến hạnh phúc bị vơi đi.
"Một môi trường xã hội hạnh phúc, cho dù là nông thôn hay thành thị, là nơi mọi người có cảm giác gắn bó, nơi người ta tin tưởng và vui vẻ với nhau và hài lòng với các thể chế chung. Nơi đó có sự bền vững hơn vì sự tin tưởng được chia sẻ sẽ góp phần san sẻ những khó khăn chồng chất và qua đó làm giảm thiểu tình trạng hạnh phúc không đồng đều", John Helliwell - biên tập viên tham gia xây dựng Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2021 nhận định.
Người Phần Lan được hưởng chất lượng cuộc sống tốt đặc biệt cùng với mức độ an toàn cao và dịch vụ công thuộc loại tốt nhất thế giới. Khoảng cách giàu - nghèo được ghi nhận ở mức thấp nhất trong khối OECD. Tại Phần Lan, 91% người được phỏng vấn cho biết họ hài lòng với tổng thống nước mình và 86% nói họ tin tưởng vào cảnh sát.
Những yếu tố dưới đây đã tạo nên hạnh phúc cho người Phần Lan:
Bền bỉ, nhẫn nại- hành trang suốt cuộc đời
Ngạn ngữ Phần Lan có câu: “Hạnh phúc không đến từ việc loay hoay tìm kiếm nó mà chính bằng cách sống của bạn”. Người Phần Lan bền bỉ, nhẫn nại, biết vươn lên trong những thời khắc khó khăn và điều đó được minh chứng ở những thử thách của điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Hệ tư tưởng dân tộc này còn có tên gọi là sisu, đây là yếu tố cốt lõi tạo nên hạnh phúc cho người Phần Lan. Sisu đòi hỏi tính kiên trì, bền bỉ khi bạn rơi vào nghịch cảnh và giúp bạn nhìn nhận thách thức chính là cơ hội. Sống theo tinh thần sisu, đối với nhiều người Phần Lan, có nghĩa là thay vì chờ đợi một ngày nắng đẹp, không quản ngại băng giá, người Phần Lan đi làm bằng xe đạp hay bơi giữa biển quanh năm, thậm chí khi biển đóng băng.
Sống hoà mình với thiên nhiên ưu đãi
Theo Uỷ ban Du lịch Phần Lan, VisitFinland, sống hoà mình với thiên nhiên, đó là bí quyết hạnh phúc của đất nước Bắc Âu này, vì đó là cách giúp đầu óc thư giãn và giúp con người ta sống chậm.
Rừng chiếm 75% diện tích đất, đưa Phần Lan là quốc gia tỉ lệ che phủ của rừng cao nhất thế giới. Tất cả mọi người sinh sống tại Phần Lan hay đến thăm Phần Lan đều có quyền tận hưởng thiên nhiên ở bất cứ nơi đâu. Du khách được tự do đi vào các khu thiên nhiên như rừng, hồ mà không cần xin phép chủ sở hữu đất. Du khách cũng có thể cắm trại qua đêm ở bất cứ nơi nào muốn với điều kiện phải có tinh thần trách nhiệm, tôn trọng thiên nhiên, mọi người và quyền sở hữu. Nguyên tắc vàng được đặt ra là bảo vệ vẻ đẹp còn nguyên vẹn và sự kỳ diệu của thiên nhiên vì các thế hệ mai sau.
Xây dựng nền tảng hạnh phúc từ ấu thơ
Với quan niệm tuổi thơ hạnh phúc là nền tảng cho một cuộc đời hạnh phúc lúc trưởng thành, Phần Lan nỗ lực tạo mọi điều kiện để trao cho mọi trẻ em có được sự khởi đầu đời bình đẳng, khoẻ mạnh và hạnh phúc. Từ năm 1938, chính phủ Phần Lan đã thực hiện chương trình phân phát miễn phí quần áo và những vật dụng cần thiết cho tất cả bà mẹ mới sinh con. Thêm vào đó, người Phần Lan hưởng lợi một mạng lưới an toàn xã hội khá vững chắc, bao gồm hệ thống nhà trẻ giá cả phải chăng, hệ thống giáo dục tiểu học, trung học và đại học gần như miễn phí. Ngoài ra, việc dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời, gần gũi với thiên nhiên từ tuổi ấu thơ ở một đất nước thanh bình và khá an toàn nơi trẻ em từ 7 đến 8 tuổi có thể tự đi bộ từ trường về nhà sẽ giúp trẻ tăng cường tính độc lập của mình.
Khiêm nhường- bí quyết giữ hạnh phúc cho riêng mình
Các công trình nghiên cứu cho thấy, mạng xã hội đôi khi dẫn tới cảm giác bất an bởi chúng ta có thể so sánh mình với người khác và thời gian bận rộn trước màn hình sẽ khiến chúng ta bỏ lỡ những khoảnh khắc đang diễn ra trong cuộc sống đời thực. Chuyên gia và là nhà nghiên cứu về hạnh phúc người Phần Lan, Tiến sỹ Martela cho biết, người phần Lan nhìn chung không thích phô bày cuộc sống của mình trên mạng xã hội hoặc nói về sự giàu có hay thành công. Hay nói cách khác, họ biết khiêm nhường để giữ hạnh phúc cho riêng mình.
Người Phần Lan nổi tiếng là biết tiết chế cảm xúc của mình. “Điều đáng học hỏi từ người Phần Lan là không quá kỳ vọng quá nhiều về những gì một người cần có để sống hạnh phúc. Hay nói cách khác, họ không quá tham vọng, đòi hỏi cuộc sống cần đem lại cho mình mà biết an phận. Chính thái độ sống này có thể giúp họ cảm thấy hài lòng và trân quý cuộc sống thực tại của mình.
Biết chấp nhận tính 2 mặt của cuộc sống
Người Phần Lan cho rằng, những ngày u ám là một phần tất yếu của cuộc sống hàng ngày và vui vẻ chấp nhận điều đó. Thái độ dám đón nhận mảng tối của cuộc sống, chấp nhận những cảm xúc tiêu cực như là một lẽ thường của cuộc sống khiến họ nhận biết giá trị của hạnh phúc.
Theo Báo cáo Hạnh phúc Thế giới 2022 do Mạng lưới Giải pháp Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc công bố mới đây, top 10 quốc gia hạnh phúc nhất hành tinh lần lượt là Phần Lan, Đan Mạch, Iceland, Thụy Sĩ, Hà Lan, Luxembourg, Thụy Điển, Na Uy, Israel và New Zealand. Đây là năm thứ 5 liên tiếp Phần Lan đứng đầu bảng xếp hạng.
Vậy những yếu tố nào tạo nên hạnh phúc cho người Phần Lan?
Xây dựng nền tảng hạnh phúc từ ấu thơ
Phần Lan thuộc Bắc Âu, có diện tích hơn 400 ngàn km², dân số khoảng 5,5 triệu người. Xã hội Phần Lan ít có sự chênh lệch. Người dân có xu hướng không quan tâm đến chuyện “nỗ lực cho bằng người ta”. Khoảng cách giàu - nghèo được ghi nhận ở mức thấp nhất trong khối OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế). 91% người được phỏng vấn cho biết họ hài lòng với tổng thống nước mình và 86% nói họ tin tưởng vào cảnh sát. Điều này bắt nguồn từ giáo dục.
Theo đó, với quan niệm tuổi thơ hạnh phúc là nền tảng cho một cuộc đời hạnh phúc lúc trưởng thành, Phần Lan nỗ lực tạo mọi điều kiện để trao cho mọi trẻ em có được sự khởi đầu đời bình đẳng, khoẻ mạnh và hạnh phúc. Từ năm 1938, Chính phủ Phần Lan đã thực hiện chương trình phân phát miễn phí quần áo và những vật dụng cần thiết cho tất cả bà mẹ mới sinh con. Thêm vào đó, người Phần Lan hưởng lợi một mạng lưới an toàn xã hội khá vững chắc, bao gồm hệ thống nhà trẻ giá cả phải chăng, hệ thống giáo dục tiểu học, trung học và đại học gần như miễn phí. Ngoài ra, việc dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời, gần gũi với thiên nhiên từ tuổi ấu thơ ở một đất nước thanh bình và khá an toàn nơi trẻ em từ 7 đến 8 tuổi có thể tự đi bộ từ trường về nhà sẽ giúp trẻ tăng cường tính độc lập của mình.
Nghề giáo cũng rất được coi trọng ở Phần Lan. Giáo viên ở mọi cấp học tại đất nước này được trả lương cao và phải trải qua quy trình đào tạo gắt gao. Năm 2016, Phần Lan được công nhận là nơi có tỷ lệ người dân biết chữ đứng đầu thế giới.
Tại các trường học ở Phần Lan nói chung và các trường THPT có nhiều du học sinh đến từ các quốc gia khác nhau. Cán bộ nhân viên nhà trường, đội ngũ y tá, người hoạt động xã hội, chuyên viên tâm lý, thầy cô giáo đứng lớp và kể cả hiệu trưởng cũng thường xuyên gặp mặt học sinh trong lớp để lắng nghe những vấn đề các em đang gặp phải trong cả học tập và đời sống để tư vấn, giúp đỡ ngay.
Người Phần Lan nổi tiếng là biết tiết chế cảm xúc của mình. Họ không thích phô bày cuộc sống trên mạng xã hội hoặc nói về sự giàu có hay thành công. Điều đáng học hỏi từ người Phần Lan là không quá kỳ vọng quá nhiều về những gì một người cần có để sống hạnh phúc. Thái độ dám đón nhận mảng tối của cuộc sống, chấp nhận những cảm xúc tiêu cực như là một lẽ thường của cuộc sống giúp họ nhận biết giá trị của hạnh phúc, hài lòng và trân quý cuộc sống thực tại.
Một trong những điều được người Phần Lan đặc biệt quan tâm là sức khỏe. Chính phủ nước này luôn chú trọng quan tâm đến sức khỏe toàn diện của người dân. Chi phí khám chữa bệnh không quá cao giúp người dân an tâm khi nằm viện.
Bảng xếp hạng Báo cáo Hạnh phúc Thế giới 2022 dựa trên khảo sát mức độ hạnh phúc của người dân, kết hợp với những thông tin như GDP trên đầu người, tuổi thọ, tự do cá nhân, sự hào phóng, hỗ trợ xã hội và tình trạng tham nhũng. Báo cáo năm nay còn sử dụng thêm dữ liệu từ mạng xã hội để so sánh cảm xúc xã hội trước và sau đại dịch COVID-19.
Báo cáo ghi nhận 3 nước Bulgaria, Romania và Serbia tăng nhiều nhất về thứ bậc. Mỹ tăng ba bậc so với báo cáo một năm trước, đạt hạng 16 và xếp trên Anh. Pháp di chuyển lên hạng 20. Việt Nam cũng tăng hạng trong danh sách, từ 79 trong báo cáo năm ngoái lên 77. Lebanon, nước đối mặt suy thoái kinh tế và Afghanistan, đất nước nhiều năm bị xung đột tàn phá, lần lượt giữ các vị trí cuối bảng là 145 và 146.
Bên cạnh đó, dù là quốc gia nhỏ bé, nhưng tỷ lệ bao phủ của rừng chiếm 75% diện tích lãnh thổ. Được sống hoà mình giữa thiên nhiên giúp đầu óc thư giãn, sống chậm, tận hưởng từng hơi thở của cuộc sống, tái tạo sức khỏe. Tất cả mọi người sinh sống tại Phần Lan hay đến thăm Phần Lan đều có quyền tận hưởng thiên nhiên ở bất cứ nơi đâu. Du khách được tự do đi vào các khu thiên nhiên như rừng, hồ mà không cần xin phép chủ sở hữu đất. Du khách cũng có thể cắm trại qua đêm ở bất cứ nơi nào với điều kiện phải có tinh thần trách nhiệm, tôn trọng thiên nhiên, mọi người và quyền sở hữu. Nguyên tắc vàng được đặt ra là bảo vệ vẻ đẹp còn nguyên vẹn và sự kỳ diệu của thiên nhiên vì các thế hệ mai sau.
Người dân Phần Lan rất thích các hoạt động ngoài trời như trekking, đi xe đạp, khám phá cảnh quan tại các điểm đến trong nước… Các thành phố lớn luôn có làn đường dành riêng cho xe đạp để người dân được thoải mái tập thể dục, đi lại.
Đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19, các nhà nghiên cứu cho biết không có gì ngạc nhiên khi Phần Lan lại một lần nữa giữ được vị trí hàng đầu, vì quốc gia Bắc Âu này luôn được xếp hạng cao khi nói đến sự tin cậy lẫn nhau giữa các cá nhân trong cộng đồng. Nước này đã thực hiện các biện pháp nhanh chóng và rộng rãi để ngăn chặn COVID-19 lây lan và là một trong những quốc gia có tỷ lệ tử vong thấp nhất ở châu Âu. Thành công này góp phần gia tăng niềm tin của người dân đối với Chính phủ.
